Committee to Collect Material

about the Destruction of Polish Jewry 1939

Shloyme Perkal, 24 years

Currently in Vilnius, Sadowa street 7

12th November, 1939

Testimony 10

The war found me in Międzyrzec Podlaski.

Before 9th September the town had not been touched by aerial bombings.

The attitude of the local police toward the Jews changed considerably for the better.

On the 9th [of September] there were two bombings: a couple of times in the morning (but they missed the target), and about 4 p.m. in the vicinity (they set fire to villages on three sides of the town). It was said that a peasant was killed during the first attack, and that there were 7-8 civilian victims (killed or wounded) during the second, among them about three Jews.

By then Międzyrzec had already been flooded with refugees.

On the 9th, in spite of Shabbat, bakeries were working, and the authorities ordered to sell the bread only to the refugees, not to the local population.

The refugees continued to move on the road toward Biała Podlaska and Brest. Local inhabitants, afraid of bombings, had started to leave the town already on the 7th [of September].

On 7th, there was a terrible bombing in Siedlce (the local starosta [chief administrator] ordered the inhabitants to gather at a square – and the Germans descended with their airplanes and threw bombs on the crowd of civilians – a lot of victims). Therefore, on the 7th, to avoid a similar massacre, the starosta of Radzyń Podlaski ordered the population of Międzyrzec (apparently by phone) to leave the town and go to the surrounding forests. In the night from the 7th to the 8th the police and the OPL [Obrona Przeciwlotnicza, Anti-aircraft defence] woke the inhabitants and so they went to the forests. The town was nearly deserted by 3.30 a.m. On the 8th in the evening

On the 10th [of September], at 9 a.m., I left Międzyrzec in the company of six comrades (Victor Alter, Bernard Goldstein 1Note 1 : Well known Bund activists in prewar Poland. and four young men), intending to go to Warsaw and to participate in the defence of the city.

On the road the army did not let us 2Note 2 : In this part of the testimony, there are no personal pronouns and no auxiliary verbs (probably in order to save time), so it is not clear if it is the 1st person (singular or plural), or an impersonal form. to go to Warsaw. Therefore, we set out to Lublin – on foot, sometimes by a horse and wagon – and in this way we reached the city.

The peasants on the road were friendly. One of them even gave us a lift on his wagon to the next town for free.

We entered Lublin on the 10th, Monday in the morning, after the city had already been severely bombed. A lot of ruins.

In Lublin special Jewish workers’ groups were created (the Polish militia did not accepted any Jews) in order to clean up the ruins, help to extinguish fires and so on. They 3Note 3 : In this part of the testimony, there are no personal pronouns and no auxiliary verbs (probably in order to save time), so it is not clear if it is the 1st person (singular or plural), or an impersonal form. worked hard.

On the 14th a single issue of the newspaper Lubliner shtime [The Voice of Lublin], the organ of the central committee of the Bund, was published.

Victor Alter stayed in Lublin. He was appointed the Jewish press-officer by the city council and a member of its propaganda department.

On the 14th I [set out] on foot toward Chełm with two comrades.

Before we reached Chełm (on the 15th), about 12 German airplanes bombed the road full of civilian refugees, evacuated policemen and military troops. They started to shoot when the troops had already passed, and aimed at civilians.

On the road to Chełm we entered Piaski (on the 14th). In the town, perhaps two Jewish families remained. The others had

Chełm was crowded with soldiers. The town was constantly bombed. A lot of ruins. I myself saw a military hospital being destroyed.

In Chełm I went to the PKU [Powiatowa Komenda Uzupełnień, District Recruiting Command], as I wanted to join the army. They told me to go to Kovel. So I went to Kovel.

קאָמיטעט צו זאַמלען מאַטעריאַלן

וועגן ייִדישן חורבן אין פּוילן 1939

שלמה פּערקאַל, 24 יאָר,

איצט ווילנע, סאַדאָווע 7.

12טן נאָוועמבער 1939.

פּראָטאָקאָל נומער 10

די מלחמה האָט מיך געטראָפֿן אין מעזריטש.

ביזן 9טן סעפּטעמבער האָט די שטאָט פֿון לופֿט־באָמבאַרדירונגען נישט געוווּסט. די באַציִונגען פֿון דער אָרטיקער פּאָליציי צו ייִדן האָט זיך שטאַרק געענדערט צום גוטן.

דעם 9טן צוויי מאָל באָמבאַרדירט : אין דער פֿרי אַ פּאָר מאָל (נאָר נישט געטראָפֿן), אַרום 4 אין אָוונט די אומגעגנט (אונטערגעצונדן דערפֿער פֿון דרײַ זײַטן שטאָט). מע האָט געשמועסט, אַז פֿון ערשטן באַשיסן איז אומגעקומען אַ פּויער, פֿון צווייטן – אַ 7-8 קרבנות (טויט און פֿאַרוווּנדעט) ציוויל־פּערזאָנען, דערונטער אַ דרײַ ייִדן.

מעזריטש איז דעמאָלט שוין געווען פֿאַרפֿלייצט פֿון פּליטים.

דעם 9טן, נישט געקוקט אויף שבת, די בעקערײַען געבאַקן, די מאַכט באַפֿוילן ס'געבעקס פֿאַרקויפֿן נאָר פּליטים, נישט דער אָרטיקער באַפֿעלקערונג.

פּליטים געגאַנגען ווײַטער אויפֿן וועג קיין גרויס־ביאַלע – בריסק, די אָרטיקע אײַנוווינער שוין פֿון 7טן אָן אויך געלאָזט זיך פֿון שטאָט אויס מורא פֿאַר באָמבאַרדירונגען.

נאָך דער שרעקלעכער באָמבאַרדירונג פֿון שעדלעץ, דעם 7טן (סטאַראָסטע דאָרט געהייסן דער באַפֿעלקערונג צונויפֿצוזאַמלען זיך אויף אַ פּלאַץ ; די דײַטשן דעריבער אַראָפּגעלאָזט זיך מיט די אַעראָפּלאַנען נידעריקער און באַוואָרפֿן מיט באָמבעס דעם צענויפֿגעזאַמלטן ציווילן עולם – זייער אַ סך קרבנות). האָט דער ראַדזינער סטאַראָסטע דעם 7טן פֿאַראָרדנט (אַ פּנים טעלעפֿאָניש), אַז די מעזריטשער באַפֿעלקערונג זאָל (אויסצומײַדן אַן ענלעכע שחיטה) אַרויס פֿון שטאָט אין די אַרומיקע וועלדער, אין נאַכט פֿון 7טן קעגן 8טן האָט פּאָליציי און אָ.פּ.ל. געוועקט די אײַנוווינער, וועלכע זענען אַרויס אין די וועלדער. האַלב פֿיר פֿאַר טאָג שטאָט שוין כּמעט ליידיק. פֿאַרנאַכט

דעם 10טן, 9 אין דער פֿרי, איך מיט נאָך 6 חבֿרים (וויקטאָר אַלטער, בערנאַרד גאָלדשטיין און 4 יוגנטלעכע) אַרויס פֿון מעזריטש מיט כּוונה צו גיין קיין וואַרשע באַטייליקן זיך אין פֿאַרטיידיקונג פֿון שטאָט.

אויפֿן שאָסיי מיליטער שוין נישט געלאָזט גיין קיין וואַרשע. מיר זיך געלאָזט קיין לובלין (צו פֿוס אַ מאָל זיך אַרויפֿגעכאַפּט אויף אַ פֿורל), דערגרייכט די שטאָט.

פּויערים אויפֿן וועג פֿרײַנטלעך אויפֿגענומען, איינער אַפֿילו געפֿירט ביז צו נאָענטסטער שטאָט מיט אַ פֿורל אומזיסט.

אַרײַנגעקומען קיין לובלין דעם 12טן, מאָנטאָג פֿרי, שטאָט שוין געווען נאָך דער גרויסער באָמבאַרדירונג. אַ סך חורבֿות.

אין לובלין דעמאָלט געשאַפֿן געוואָרן ספּעציעלע ייִדישע אַרבעטער־גרופּעס (פּוילישע מיליץ קיין ייִדן נישט אַרײַנגענומען) אָפּצורייניקן חורבֿות. העלפֿן לעשן שׂריפֿות וכדומה. טיכטיק געאַרבעט.

דעם 14טן אַרויס אַן איינמאָליקע צײַטונג לובלינער שטימע, ווי אַ פּובליקאַציע פֿון צענטראַל־קאָמיטעט פֿון בונד.

וויקטאָר אַלטער געבליבן אין לובלין, נאָמינירט ווי ייִדישער פּרעסע־רעפֿערענט בײַם סטאַראָסטע און מיטגליד פֿון דער סטאַראָסטישער פּראָפּאַגאַנדע־אָפּטיילונגען.

איך מיט 2 חבֿרים דעם 14טן צו פֿוס קיין כעלעם. פֿאַר כעלעם (דעם 15טן) אַ 12 דײַטשע אַעראָפּלאַנען באָמבאַרדירט שאָסיי וווּ ס'האָבן געצויגן שטראָמען ציווילע פּליטים, עוואַקויִרטע פּאָליציי און אויך מיליטער. באַשאָסן האָט מען ערשט, ווען מיליטער אַדורך, און געצילט אין ציווילן עולם.

אויפֿן וועג קיין כעלעם מיר אַרײַנגעקומען (14טן) קיין פּיאַסק. אין שטאָט געבליבן אפֿשר אַ צוויי ייִדישע פֿאַמיליעס. די איבעריקע שוין

אין כעלעם מאַסן מיליטער, שטאָט כּסדר באַמבאַרדירט. אַ סך חורבֿות. איך אַליין געזען, ווי חרובֿ געוואָרן אַ מיליטערישער שפּיטאָל.

אין כעלעם איך געוואָנדן זיך אין פּע-קאַ-ו, געוואָלט אָנקומען אין מיליטער. מע האָט מיר געהייסן גיין קיין קאָוולע. איך אַוועק קיין קאָוולע.