In Captivity

2

in: Murderers of People: Materials about the Murders of the German Occupiers in the temporarily occupied Soviet territories , collected and assembled by Ilya Ehrenburg (Moscow: Der Emes, 1944), 28–31.

Our unit was caught in encirclement. This happened in the Chernihiv region. I was imprisoned in four camps: in Novgorod-Siverskyi, in Babruysk, in Gomel, and in Minsk. It is impossible to describe the horror in its entirety. I will focus on the last camp – in Minsk.

The camp was located in Komarovska, on the Moscow highway. It was in a not fully built five-story house. More than 5000 prisoners of war were kept there. When

we arrived – approximately 1000 men –, we were locked up in a stable. We were fed with some soup made of roasted flour. Bread was not given to us. In order to warm up – it was October after all – we made campfires. One time, someone yelled food. Everyone ran outside without extinguishing the campfire and the stable caught fire. They assembled us. The commander counted off 100 men. They were immediately shot to death.

Everyone wanted to go to work, because the inhabitants used to slip a piece of bread to us. There were too many claimants for work. The sentries used to beat us with sticks of rubber and shot at us. Every day, they used to kill between 30 and 40 men. The prisoners started to get sick with dysentery. Whenever we went outside, the Germans started shooting. In the mornings, we used to find the bodies of the murdered.

When they used to take us to work, they used to kill for any reason: if you said a word to a friend or if someone of the weakened prisoners halted for a minute. From the train station to Komarovska, one could see bodies of the murdered prisoners.

One time, they brought prisoners from the camp in Novgorod-Siverskyi. From 2000 men in total only 300 made it to Minsk, the rest died en route. Many died after arrival in Minsk. Two days in a row, we buried them.

Then, an epidemic of typhus broke out. Every day, around 200 prisoners died. All those who could still move a little, used to carry the dead bodies out to the park. We were not able to bury them, though – the soil was frozen through and through. We piled them up. When spring was approaching, the dead bodies started to decay. At that point, the general commissar of Belarus commanded that the dead bodies were to be doused with fuel and burned.

I survived by mere accident – I don’t look like a Jew. The Jews in the camp were usually stripped

naked, they usually got beaten, killed. Afterwards, they would be thrown into a basement where water reached over their knees. After three days, they were dragged out of there and killed.

In Minsk, many Jews remained – old people and women with children who had not managed to evacuate. There were also refugees there from Western Ukraine. They were put into the ghetto. 10 thousand Jews from Hamburg were also brought there. In the ghetto, there were people with different professions: professors, craftsmen, physicians, workers, musicians. The killings followed special ceremonies. The condemned were made to dig their own graves. The musicians had to play arias from Zshidovka and Kol nidre. They went in columns. Old women went, mothers with their children. The Germans would start shooting with machine guns and automatic guns. Into the pits, the murdered used to fall as well as wounded ones, those barely alive. Afterwards, the pits were covered with soil. Such massacres usually took place once per week, definitely around Shabes.

The children that stayed behind without parents were gathered together in one go. There were more than 200 such children. They used to take them by their feet and split their heads in two against a stone or a pole.

The whole city was in a state of anxiety, in the deep darkness of these unprecedented massacres.

Through the summer of 1942, the Germans used to bring Jews from Western Europe to Minsk. Ostensibly, they were brought there to work. They [the Jews] usually brought suitcases, travel bags. On Moliver Highway, 8 kilometres away from Minsk, the former military town was located. There, the Jews from Western Europe were usually taken. They used to dig pits, and the Germans used to poison them with gases in order not to waste any cartridges. In hermetically sealed cars, they were usually taken to the pits into which the dead bodies from the suffocated were thrown. We were usually sent there

for planks and I spoke with someone. He said that he was brought here from Czechoslovakia.

In August 1942, I managed to escape.

Yefim Leynov.

March 14, 1943

אין געפֿאַנגענשאַפֿט

2

אין: מערדער פֿון פֿעלקער: מאַטעריאַלן װעגן די רציחות פֿון די דײַטשישע פֿאַרכאַפּער אין די צײַטװײַליק אָקופּירטע סאָװעטישע ראַיאָנען, געזאַמלעט און צונויפֿגעשטעלט פֿון איליאַ ערענבורג (מאָסקװע: דער עמעס),  28–31

אונדזער טײל איז אַרײַנגעפֿאַלן אין אַרומרינגלונג. דאָס איז געװען אין טשערניגאָװער געגנט. איך בין געװען אין פֿיר לאַגערן: אין נאָװגאָרעד־סעװערסק, אין באַברוּיסק, אין האָמעל און אין מינסק. באַשרײַבן דעם גאַנצן שוידער איז אוממעגלעך. כ'װעל זיך אָפּשטעלן אויפֿן לעצטן לאַגער – אין מינסק.

דער לאַגער האָט זיך געפֿונען אין קאָמאַראָװקע, אויפֿן מאָסקװער שאָסײ. דאָס איז געװען אַ ניט דערבויט פֿינפֿשטאָקיק הויז. דאָ האָבן זיך אויפֿגעהאַלטן העכער 5000 קריגסגעפֿאַנגענע. װען

מיר זײַנען געקומען – בײַ אַ 1000 מאַן – האָט מען אונדז אַרײַנגעזעצט אין אַ שטאַל. געקאָרמעט האָט מען אונדז מיט אַ ביסל זופּ פֿון איבערגעברענטן מעל. קײן ברויט האָט מען ניט געגעבן. כּדי זיך צו דערװאַרעמען – ס'איז געװען אָקטאָבער – פֿלעגן מיר מאַכן שײַטערהויפֿנס. אײנמאָל האָט מען אַ געשרײ געטאָן עסן. אַלע זײַנען אַרויסגעלאָפֿן, דעם שײַטער האָט מען ניט פֿאַרלאָשן, און דער שטאַל האָט זיך אָנגעצונדן. מע האָט אונדז אויסגעשטעלט. דער קאָמענדאַנט האָט אָפּגעצײלט 100 מאַן. מע האָט זײ גלײַך צעשאָסן.

אַלע האָבן געװאָלט גײן אויף אַרבעט, װײַל די אײַנװוינער פֿלעגן אונדז זען אַרײַנרוקן אַ שטיקל ברויט. פּרעטענדענטן אויף אַרבעט איז געװען צו פֿיל. די װאַך־סאָלדאַטן פֿלעגן אונדז שלאָגן מיט גומענע שטעקנס און שיסן. יעדן טאָג פֿלעגן זײ דערהרגענען צו 30–40 מאַן. די מענטשן האָבן אָנגעהויבן קרענקען אויף דיזענטעריע. װען מען פֿלעגט אַרויסגײן אין דרויסן, פֿלעגן די דײַטשן שיסן. אינדערפֿרי פֿלעגן מיר געפֿינען די קערפּערס פֿון די דערהרגעטע.

װען מען פֿלעגט פֿירן אויף אַרבעט, פֿלעגט מען דערהרגענען פֿאַר אַלץ: פֿאַר דעם, װאָס מע האָט געזאָגט אַ װאָרט צו אַ חבֿר, אָדער פֿאַר דעם, װאָס עמעצער פֿון די אָפּגעשװאַכטע מענטשן פֿלעגט זיך אָפּשטעלן אויף אַ מינוט. פֿונעם װאָקזאַל ביז קאָמאַראָװקע האָט מען געקאָנט זען קערפּערס פֿון דערהרגעטע.

אײנמאָל האָט מען געבראַכט געפֿאַנגענע פֿונעם נאָװגאָרעד־סעװערסקן לאַגער. פֿון 2000 מאַן זײַנען דערפֿאָרן בלויז 300, די איבעריקע זײַנען געשטאָרבן אונטערװעגנס. פֿיל זײַנען געשטאָרבן נאָכן אָנקומען אין מינסק. צװײ טעג נאָכאַנאַנד האָבן מיר זײ צו קבֿורה געבראַכט.

עס האָט זיך אָנגעהויבן אַן עפּידעמיע פֿון טיפּוס. יעדן טאָג פֿלעגן שטאַרבן בײַ 200 געפֿאַנגענע. די אַלע, װאָס האָבן זיך נאָך געקאָנט רירן, פֿלעגן אַרויספֿירן די טויטע קערפּערס אין פּאַרק. פֿאַרגראָבן האָבן מיר זײ ניט געקאָנט – די ערד איז געװען דורכגעפֿרוירן. מיר האָבן זײ צונויפֿגעלײגט אין שטאַפּלען. צו פֿרילינג־צו האָבן זיך די טויטע קערפּערס אָנגעהויבן זיך צעפֿאַלן. דעמלט האָט דער גענעראַל־קאָמיסאַר פֿון װײַסרוסלאַנד באַפֿוילן באַגיסן די טויטע קערפּערס מיט ברענשטאָף און פֿאַרברענען זײ.

איך בין לעבן געבליבן אין גאַנצן צופֿעליק – איך בין ניט ענלעך אויף קײן ייִד. די ייִדן אין לאַגער פֿלעגט מען אויסטאָ

מוטער־נאַקעט, מע פֿלעגט זײ שלאָגן, הרגענען. דערנאָך פֿלעגט מען זײ אַרײַנװאַרפֿן אין אַ קעלער, װוּ װאַסער איז געװען איבער די קני. אין דרײַ טעג אַרום פֿלעגט מען זײ פֿון דאָרט אַרויסשלעפּן און דערהרגענען.

אין מינסק זײַנען געבליבן אַ סך ייִדן – אַלטע לײַט און פֿרויען מיט קינדער, װאָס האָבן זיך ניט באַװיזן צו עװאַקויִרן. עס זײַנען אויך געװען פּליטים פֿון מערבֿ־אוקראַיִנע. מע האָט זײ באַזעצט אין געטאָ. אַהין האָט מען אויך געבראַכט 10 טויזנט ייִדן פֿון האַמבורג. אין געטאָ זײַנען געװען מענטשן פֿון פֿאַרשײדענע פּראָפֿעסיעס: פּראָפּעסאָרן, בעל־מלאָכות, דאָקטוירים, אַרבעטער, מוזיקאַנטן. בעת די מאָרדן פֿלעגט פֿאָרקומען אַ ספּעציעלע צערעמאָניע. די פֿאַראורטײלטע פֿלעגן גראָבן פֿאַר זיך אַ קבֿר. די מוזיקאַנטן האָבן געדאַרפֿט שפּילן אַריעס פֿון זשידאָװקאַ און כּל־נדרי. געגאַנגען זײַנען זײ קאָלאָנעסװײַז. עס זײַנען געגאַנגען אַלטע פֿרויען, מוטערס מיט קינדער. די דײַטשן פֿלעגן אָנהײבן שיסן פֿון קוילנװאַרפֿערס און אַװטאָמאַטן. אין די גריבער פֿלעגן פֿאַלן דערהרגעטע, פֿאַרװוּנדעטע, האַלב־לעבעדיקע. דערנאָך פֿלעגט מען די גריבער פֿאַרשיטן מיט ערד. אַזוינע שחיטות פֿלעגן דורכגעפֿירט װערן אײן מאָל אַ װאָך, אומבאַדינגט אום שבת.

די קינדער, װאָס זײַנען געבליבן אָן עלטערן, האָט מען צונויפֿגעקליבן אין אײנעם. אַזוינע קינדער איז געװען העכער 200. מע פֿלעגט זײ נעמען פֿאַר די פֿיס און שפּאַלטן דעם קאָפּ אָן אַ שטײן אָדער אָן אַ סלופּ.

די גאַנצע שטאָט איז געװען אין שרעק, אין טיפֿן חושך פֿון די דאָזיקע אומדערהערטע רציחות.

דעם גאַנצן זומער 1942 יאָר פֿלעגן די דײַטשן ברענגען קײן מינסק ייִדן פֿון מערבֿ־אײראָפּע. מע פֿלעגט זײ ברענגען כּלומרשט אויף אַרבעט. זײ פֿלעגן קומען צו פֿאָרן מיט טשעמאָדאַנעס, סאַקװאָיאַזשן. אַויפֿן מאָליעװער שאָסײ, 8 קילאָמעטער פֿון מינסק, האָט זיך געפֿונען דאָס געװעזענע מיליטערישע שטעטל. אַהין פֿלעגט מען ברענגען צו פֿירן די ייִדן פֿון מערבֿ־אײראָפּע. זײ פֿלעגן גראָבן גריבער, און די דײַטשן פֿלעגן זײ אָפּסמען מיט גאַזן, כּדי ניט אויסצוברענגען קײן פּאַטראָנעס. מע פֿלעגט זײ ברענגען צו פֿירן צו די גריבער אין הערמעטיש־פֿאַרמאַכטע מאַשינעס און אַרויסװאַרפֿן פֿון דאָרט די טויטע קערפּערס פֿון די דערשטיקטע. אונדז פֿלעגט מען שיקן

אַהין נאָך ברעטער און איך האָב גערעדט מיט אײנעם. ער האָט געזאָגט, אַז אים האָט מען געבראַכט צו פֿירן פֿון טשעכאָסלאָװאַקיע.

אין אַװגוסט 1942 יאָר האָט זיך מיר אײַנגעגעבן צו אַנטלויפֿן.

יעפֿים לײנאָװ.

14 מאַרט 1943 יאָר